Κυριακή του Πάσχα
Μεσάνυχτα: Τελετή της
ανάστασης, όρθρος, θεία Λειτουργία
Στο
συναξάρι της ημέρας διαβάζουμε:
«Τῇ Ἁγίᾳ καί Μεγάλῃ Κυριακῇ τοῦ Πάσχα, αὐτήν
τήν ζωηφόρον Ἀνάστασιν ἑορτάζομεν τοῦ Κυρίου, καί Θεοῦ καί Σωτῆρος ἡμῶν Ἰησοῦ
Χριστοῦ».
Δηλαδή, κατά την Αγία και Μεγάλη Κυριακή
του Πάσχα, εορτάζουμε την Ανάσταση του Κυρίου και Θεού και Σωτήρα μας Ιησού
Χριστού, που γέμισε όλους μας με τη ζωή Του.
Στον κόσμο μας ο θάνατος είναι το πιο
μεγάλο βάσανο, η μεγαλύτερη απανθρωπιά. Η αυγή της καινούριας μέρας σημαίνει
και το χάραμα ενός καινούριου κόσμου. «Χριστός
Ἀνέστη ἐκ νεκρῶν, θανάτῳ, θάνατον πατήσας, καί τοῖς ἐν τοῖς μνήμασι, ζωήν
χαρισάμενος». Η θριαμβευτική ιαχή, ΑΝΕΣΤΗ ΧΡΙΣΤΟΣ, γίνεται ανάσα, γίνεται
πνοή, γίνεται τραγούδι, γίνεται κραυγή. Η αγάπη του Θεού παραμερίζει την
αδυναμία μας και χαρίζει στο ανθρώπινο γένος, την Αγάπη σα Ζωή, αλλά και τη Ζωή
σαν Αγάπη.
Όλο το βάθος της πίστης μας κρύβεται μέσα
στις τέσσερις γνωστές μας λέξεις:
Χριστός Ἀνέστη!
Ἀληθῶς Ἀνέστη!
Στις
11 το βράδυ αρχίζει η τελετή της Ανάστασης. Ο ιερέας παίρνοντας το φως από την
ακοίμητη κανδήλα της Αγίας Τράπεζας, βγαίνει στην Ωραία Πύλη και οι πιστοί
ανάβουν τις λαμπάδες τους.
Δεῦτε λάβετε φῶς, ἐκ τοῦ ἀνεσπέρου φωτός καί
δοξάσατε Χριστόν, τόν ἀναστάντα ἐκ νεκρῶν».
Ο ναός φωτίζεται και όλοι βγαίνουμε στο προαύλιο, όπου
γίνεται η τελετή της Ανάστασης. Διαβάζεται το ευαγγέλιο και όλοι μαζί ψάλλουν
τον Αναστάσιμο ύμνο:
«Χριστός
Ἀνέστη ἐκ νεκρῶν, θανάτῳ θάνατον πατήσας, καί τοῖς ἐν τοῖς μνήμασι ζωήν
χαρισάμενος».
Πρόκειται για έναν σύντομο, λιτό, αλλά καταπληκτικό
και αναντικατάστατο ύμνο, που δεν μπορεί να συγκριθεί με οποιοδήποτε άλλο
επίτευγμα της ανθρώπινης λογοτεχνίας και ποίησης.
Κι εδώ συμβαίνει κάτι θλιβερό. Μόλις οι
περισσότεροι ακούσουν το Χριστός Ανέστη, φεύγουν σα να τους καταδιώκει κανείς.
Ακούνε το «Ἀναστήτω ὁ Θεός, καί
διασκορπισθήτωσαν οἱ ἐχθροί αὐτοῦ» και νομίζουν ότι ο ιερέας απευθύνεται σ’
αυτούς! Έλεγε για την άσχημη αυτή συνήθεια ο άγιος Ιωάννης ο Χρυσόστομος:
«Θέλετε να πω τίνος έργο κάνουν εκείνοι,
που αναχωρούν πριν να τελειώσει η θεία Λειτουργία; Ίσως είναι βαρύ αυτό που θα
πω. Αλλά πρέπει να το πω εξ’ αιτίας της αδιαφορίας των πολλών:
Όταν ο Ιούδας πήρε μέρος στο τελευταίο
δείπνο του Χριστού με τους μαθητές Του, ενώ όλοι ήταν καθισμένοι στο τραπέζι,
αυτός σηκώθηκε πριν από τους άλλους και έφυγε! Εκείνον, λοιπόν, μιμούνται όσοι
αναχωρούν πριν από το τέλος της Λειτουργίας! Ναι εκείνον! Τον Ιούδα!
Αν δεν έφευγε τότε εκείνος, δεν θα γινόταν
προδότης. Αν δεν εγκατέλειπε τους συμμαθητές του, δεν θα χανόταν. Αν δεν
αποχωριζόταν από το ποίμνιο, δεν θα τον εύρισκε μόνο του ο λύκος να τον φάει.
Αν δεν εγκατέλειπε τον Ποιμένα, δεν θα καταβροχθιζόταν από το θηρίο…».
Αν αυτά τα θλιβερά συμβαίνουν στην
περίπτωση που φεύγουμε πριν τελειώσει η θεία Λειτουργία, πόσο χειρότερο θα
είναι το να πάμε στην τελετή της Ανάστασης και να φύγουμε πριν αρχίσει η πιο
λαμπρή Λειτουργία όλου του χρόνου, η Λειτουργία της Ανάστασης;
Ποια δικαιολογία έχουμε; Την … λαιμαργία
μας ή την ραθυμία μας; Ο Χριστός, την πιο λαμπρή ημέρα του χρόνου μας καλεί στο
αναστάσιμο τραπέζι Του. Και εμείς Του γυρίζουμε την πλάτη και πάμε για την
μαγειρίτσα!!! Ο Χριστός για να μας ετοιμάσει αυτό το τραπέζι κρεμάστηκε στον
Σταυρό και δεν είχε που να ακουμπήσει το κεφάλι Του! Και εμείς δεν μπορούμε να
ξαγρυπνήσουμε μία ώρα για να δοξολογήσουμε την αγάπη Του!
Τότε ποια Ανάσταση γιορτάζουμε; Την
Ανάσταση του Χριστού ή την ανάσταση… των παθών μας; Υπάρχει χειρότερος τρόπος
για να δείξουμε την αγνωμοσύνη μας προς τον Αναστημένο Κύριο;
Αφήνουμε ασχολίαστο το γεγονός ότι όλη
αυτή η φασαρία με τα πυροτεχνήματα, τα βαρελότα, τις κροτίδες δεν έχουν καμία
σχέση με το νόημα της μεγάλης γιορτής, χώρια που κάθε χρόνο θρηνούμε θύματα. Τα
έθιμα του κόσμου και οι κοσμικές παραδόσεις , δεν έχουν σχέση με τα έθιμα και
την παράδοση της Εκκλησίας.
Επιστρέφοντας στο ναό ψάλλουμε τον
χαρμόσυνο κανόνα του αγίου Ιωάννου του Δαμασκηνού. Είναι ένας υπέροχος κανόνας
του αγίου Ιωάννου του Δαμασκηνού. Είναι ένας υπέροχος κανόνας με εικόνες
συναρπαστικές, ζωντανές και πυκνές και βαθύ θεολογικό περιεχόμενο. Στην Τρίτη
ωδή ξεχωρίζει το τροπάριο:
«Νῦν πάντα πεπλήρωται φωτός, οὑρανός τε καί
γῆ, καί τά καταχθόνια· ἑορταζέτω γοῦν πᾶσα κτίσις,
τήν Ἔγερσιν Χριστοῦ, ἐν ᾖ ἐστερέωται».
Τώρα έχει πλημμυρίσει με το Φως
(=Αναστάσεως) ολόκληρο το σύμπαν, δηλαδή ο ουράνιος και ο επίγειος και ο
υπόγειος κόσμος. Ας πανηγυρίζει λοιπόν ολόκληρη η κτίση την Ανάσταση του
Χριστού, που επάνω της έχει θεμελιωθεί.
Στον κανόνα επαναλαμβάνεται η νικητήρια
επωδός «Χριστός Ἀνέστη ἐκ νεκρῶν…».
Στο τέλος του Όρθρου διαβάζεται ο
περίφημος κατηχητικός Λόγος του αγίου Ιωάννου του Χρυσοστόμου:
«Ὁ Ἄδης ἐπικράνθη. Χριστός Ἀνέστη»,
διακηρύσσει ο ιερέας.
«Ἀληθῶς Ἀνέστη», απαντάει ο λαός, ένας
χαιρετισμός για όλο το Πεντηκοστάριο.
Αποκορύφωμα της γιορτής η θεία Λειτουργία
μέσα σε κλίμα ευφροσύνης, χαράς και αγαλλίασης.
Η Ανάσταση του Χριστού είναι για μας τους
Ορθόδοξους η πιο λαμπρή γιορτή του χρόνου. Η Εκκλησία μας, είναι αναστάσιμη κι
αυτό το εκφράζει σε κάθε Λειτουργία της. Η ανάσταση είναι η βάση της πίστεώς
μας και το αταλάντευτο θεμέλιο της ζωής μας. Πολύ ωραία διακηρύσσει ο απόστολος
Παύλος, «Ἄν ὁ Χριστός δέν ἀνασταινόταν ἡ
πίστη μας θἆταν μάταιη». Η Ανάσταση του Χριστού γίνεται η αφετηρία της
δικής μας ανάστασης, της δικής μας αναγέννησης. Η αγάπη του Θεού γίνεται η
μυστική δύναμη αλλά και η τελική κατάληξη της ανθρώπινης ιστορίας.
«Μέρα εἶναι Ἀγάπης· Ἅδης ἐνικήθη·
καίονται τά
σπλάχνα, καίονται τά στοιχεῖα.
Και ἡ πυρκαϊά
τοῦ Κόσμου ἀναγαλλιάζει,
και κατ’ Αὐτόν
τή σπίθα της τινάζει…
Ὅταν ἡ Πύλη ἀκούστηκε
να σπάη,
τι χλαλοή στόν
κάτου κόσμο ἐγίνη!
Χαίρεται μέσα ἡ
ἄβυσσο καί ἀσπρίζει·
ὁ περασμός τοῦ
Λυτρωτῆ σφυρίζει…»
Διονύσιος Σολωμός