7/08/2012, Μεταμόρφωση-Το αιώνιο Φως, π. Αλεξάνδρου Σμέμαν


ΜΕΤΑΜΟΡΦΩΣΗ
Το αιώνιο Φως
Μεταμόρφωση! Τί όμορφη, τί ωραία, τί χαρούμενη λέξη! Αντηχεί στην ψυχή και στο νου με τέτοια λαμπρότητα και πανηγυρικότητα! Για αιώνες οι Ρώσοι αγάπησαν αυτό το καλοκαίρι, την αυγουστιάτικη γιορτή της Μεταμόρφωσης του Κυρίου, τότε πού, κατά τα λόγια του Θεόδωρου Τιούτσεφ, "είναι σαν ολόκληρη ή μέρα να γίνεται κρυστάλλινη και φεγγοβόλα".
Σε ποιό πράγμα αναφέρεται αύτη ή γιορτή, ποιά είναι ή ουσία και ή πηγή της χαράς και του φωτός της; Κατ' αρχάς ας ακούσουμε τί λέει το ευαγγέλιο γι' αυτό το γεγονός. Ό Ιησούς, σύμφωνα με την αφήγηση του κατά Ματθαίον ευαγγελίου,
παραλαμβάνει ὁ ᾿Ιησοῦς τὸν Πέτρον καὶ ᾿Ιάκωβον καὶ ᾿Ιωάννην τὸν ἀδελφὸν αὐτοῦ καὶ ἀναφέρει αὐτοὺς εἰς ὄρος ὑψηλὸν κατ᾿ ἰδίαν· 2 καὶ μετεμορφώθη ἔμπροσθεν αὐτῶν, καὶ ἔλαμψε τὸ πρόσωπον αὐτοῦ ὡς ὁ ἥλιος, τὰ δὲ ἱμάτια αὐτοῦ ἐγένετο λευκὰ ὡς τὸ φῶς. 3 καὶ ἰδοὺ ὤφθησαν αὐτοῖς Μωσῆς καὶ ᾿Ηλίας μετ᾿ αὐτοῦ συλλαλοῦντες. 4 ἀποκριθεὶς δὲ ὁ Πέτρος εἶπε τῷ ᾿Ιησοῦ· Κύριε, καλόν ἐστιν ἡμᾶς ὧδε εἶναι· εἰ θέλεις, ποιήσωμεν ὧδε τρεῖς σκηνάς, σοὶ μίαν καὶ Μωσεῖ μίαν καὶ μίαν ᾿Ηλίᾳ. 5 ἔτι αὐτοῦ λαλοῦντος ἰδοὺ νεφέλη φωτεινὴ ἐπεσκίασεν αὐτούς, καὶ ἰδοὺ φωνὴ ἐκ τῆς νεφέλης λέγουσα· οὗτός ἐστιν ὁ υἱός μου ὁ ἀγαπητός, ἐν ᾧ εὐδόκησα· αὐτοῦ ἀκούετε· 6 καὶ ἀκούσαντες οἱ μαθηταὶ ἔπεσον ἐπὶ πρόσωπον αὐτῶν καὶ ἐφοβήθησαν σφόδρα. 7 καὶ προσελθὼν ὁ ᾿Ιησοῦς ἥψατο αὐτῶν καὶ εἶπεν· ἐγέρθητε καὶ μὴ φοβεῖσθε. 8 ἐπάραντες δὲ τοὺς ὀφθαλμοὺς αὐτῶν οὐδένα εἶδον εἰ μὴ τὸν ᾿Ιησοῦν μόνον. 9 καὶ καταβαινόντων αὐτῶν ἀπὸ τοῦ ὄρους ἐνετείλατο αὐτοῖς ὁ ᾿Ιησοῦς λέγων· μηδενὶ εἴπητε τὸ ὅραμα ἕως οὗ ὁ υἱὸς τοῦ ἀνθρώπου ἐκ νεκρῶν ἀναστῇ.  (Ματθ. 17. 1-9).
Τί σημαίνει αύτη ή ευαγγελική ιστορία; Τί θέση έχει αύτη ή αινιγματική αποκάλυψη της δόξας στην επίγεια ζωή και στο έργο τού Χριστού;
Λίγοι θα διαφωνήσουν πώς η εικόνα τού Χριστού στα ευαγγέλια είναι κατεξοχήν μια εικόνα ταπείνωσης. Ήδη κατά τη γέννηση Του δε βρέθηκε χώρος σε κανένα από τα σπίτια της πόλης, κι έτσι γεννήθηκε έξω, σε μια σπηλιά. Μέχρι τέλους δεν είχε σπίτι, "ουκ είχε πού την κεφαλήν κλίνη" (Ματθ. 8, 20), σύμφωνα με τα δικά Του λόγια. Παραγγέλλει σ' αυτούς που θεραπεύει και βοηθά να μη μιλήσουν σε κανένα για τη βοήθεια που δέχθηκαν. Απόφευγε, κάθε τιμή και κάθε ευκαιρία που του δίνεται για να αποκτήσει φήμη. Εκουσίως μάλιστα άφησε την ασφάλεια της Γαλιλαίας. όπου δεν υπήρχε καμιά απειλή, και διάλεξε να επιστρέψει στην Ιερουσαλήμ όπου τον περίμενε ο πόνος, η ταπείνωση της δίκης και της καταδίκης, και μια οδυνηρή και επαίσχυντη εκτέλεση. "Μάθετε απ' εμού". είπε, "ότι πράος ειμί και ταπεινός τη καρδία..." (Ματθ. 11,29).
Σ' αύτη τη ζωή ταπεινοφροσύνης και αυταπάρνησης, λίγες ήταν οι περιπτώσεις που οι κρυμμένες ακτίνες της θείας ενέργειας και δόξας φάνηκαν εξωτερικά. Δίχως εξαίρεση, μόνο πολύ λίγοι άνθρωποι έγιναν ζωντανοί μάρτυρες των περιπτώσεων εκείνων πού "περιεβλήθη την δόξαν", και αυτοί συνήθως δεν κατανοούσαν τη σημασία αυτών πού έβλεπαν. Αυτό ακριβώς συνέβη τη νύχτα της γέννησης Του, όταν οι απλοί ποιμένες άκουσαν τον αγγελικό ύμνο, και τα νέα της μεγάλης χαράς, όπως μας λέει το ευαγγέλιο (Λουκ. 2,10). Τό ίδιο συνέβη πολλά χρόνια αργότερα, την ημέρα που ο Ιησούς ήλθε στον Ιορδάνη για να δεχθεί το βάπτισμα, όταν ακούστηκε η ίδια φωνή από τον ουρανό, ενώ τα ιδία λόγια ακούστηκαν και κατά τη Μεταμόρφωση: "Ούτος εστίν ό υιός μου ό αγαπητός..." (Ματθ. 3,17). Τελικά δοξάζεται εδώ στο όρος παρουσία των τριών μαθητών. Κάθε φορά δε που αποκαλύπτεται αυτή η μυστηριώδης ουράνια δόξα, δεν προέρχεται από ανθρώπους, αλλά από πάνω, από τον ουρανό. Η Εκκλησία στο ερώτημα για τη σημασία που έχουν οι επίγειες φανερώσεις της δόξας τού Χριστού άπαντα όχι με εξηγήσεις αλλά με πανηγυρισμούς, εορτάζοντας αυτή τη μοναδική χαρά που σημαδεύει την ετήσια μνήμη της Μεταμορφώσεως.
Μία λέξη κυριαρχεί σ' όλες τις ευχές, τους ύμνους και τα αναγνώσματα αυτής της εορτής. Είναι η λέξη φώς. "Λάμψον και ημίν τοις αμαρτωλοίς το φώς σου το αίδιον". Ο κόσμος είναι ένα σκοτεινό, ψυχρό και τρομακτικό μέρος. Αυτό το σκοτάδι δε διαλύεται από το φυσικό φως του ήλιου. Αντίθετα, το φως του ήλιου ίσως κάνει την ανθρώπινη ζωή να φαίνεται ακόμη τρομερότερη και απελπιστικότερη καθώς η ζωή ξεχύνεται αμείλικτα και αδυσώπητα προς το θάνατο και τον αφανισμό περικυκλωμένη από πόνο και μοναξιά. Όλα είναι καταδικασμένα, όλα υποφέρουν, όλα υπόκεινται στον ακατανόητο και ανελέητο νόμο της αμαρτίας και του θανάτου. Τότε όμως εμφανίζεται πάνω στη γη, εισέρχεται στον κόσμο ένας άνθρωπος ταπεινός και άστεγος, που δεν εξασκεί καμιά εξουσία πάνω σε κανένα, και δε διαθέτει καμιά επίγεια εξουσία. Λέει δε στους ανθρώπους πως αυτό το βασίλειο του σκότους, του κακού και του θανάτου δεν είναι η αληθινή τους ζωή· πως δεν είναι ο κόσμος που δημιούργησε ο Θεός· πως μπορεί και πρέπει να νικηθεί το κακό, ο πόνος και τελικά ο ίδιος ο θάνατος· και πως έχει σταλεί από το Θεό, τον Πατέρα Του, για να σώσει τον άνθρωπο από την τρομακτική δουλεία στην αμαρτία και στο θάνατο.
Οι άνθρωποι έχουν ξεχάσει την αληθινή τους φύση και κλήση, τις έχουν απαρνηθεί. Πρέπει να επιστρέψουν για να δουν πως έχουν χάσει την ικανότητα να βλέπουν, και να ακούν αυτά που είναι ανίκανοι ήδη να ακούσουν. Πρέπει να ξαναπιστέψουν πως το καλό είναι ισχυρότερο από το κακό, η αγάπη ισχυρότερη από το μίσος, η ζωή ισχυρότερη από το θάνατο. Ο Χριστός θεραπεύει, βοηθά και δίνεται σε όλους. Παρ' όλα αυτά οι άνθρωποι δεν καταλαβαίνουν, δεν ακούν, δεν πιστεύουν. Θα μπορούσε να είχε αποκαλύψει την ουράνια δόξα και δύναμη Του. και να τούς υποχρεώσει να πιστέψουν. Θέλει όμως απ' αυτούς την πίστη, την αγάπη και την αποδοχή που δίνονται, ελεύθερα. Γνωρίζει, πως την ώρα της έσχατης θυσίας Του, της έσχατης αύτοπροσφοράς Του, οι πάντες θα φύγουν από φόβο και θα Τον εγκαταλείψουν. Όμως ακριβώς τότε, όπως και μετά, όταν όλα θα έχουν τελειώσει, ο κόσμος θα διαθέτει ακόμη κάποια ένδειξη για την κατεύθυνση πού είχε καλέσει τους ανθρώπους να πάρουν, για το τι μας προσέφερε ως δώρο, ως ζωή, ως πληρότητα νοήμα­τος και χαράς- τώρα λοιπόν, κρυμμένος από τον κόσμο και τούς ανθρώπους, αποκαλύπτει σε τρεις από τούς μαθητές Του αυτή τη δόξα, αυτό το φώς, αυτόν το νικητήριο εορτασμό στον όποιο ο άνθρωπος έχει κληθεί προ αιώνων να μετάσχει.
Το θείο φώς πού διαπερνά όλον τον κόσμο. Το θείο φώς πού μεταμορφώνει τον άνθρωπο. Το θείο φώς στο όποιο τα πάντα αποκτούν το έσχατο και αιώνιο νόημα τους. "Καλόν εστίν ημάς ώδε είναι", φώναξε ό απόστολος Πέτρος όταν είδε αυτό το φώς και αυτή τη δόξα. Και από την ώρα εκείνη ό Χριστιανισμός, ή Εκκλησία, ή πίστη είναι μια συνεχής, χαρούμενη επανάληψη αυτών των λόγων, "καλόν εστίν ημάς ώδε είναι". Ή πίστη όμως είναι και μια έκκληση για το αίδιο φώς, μια δίψα γι' αυτόν το φωτισμό και γι' αυτή τη μεταμόρφωση. Αυτό το φώς συνεχίζει να λάμπει, μέσα στο σκοτάδι και στο κακό , μέσα στη μουντή γκριζάδα και στη θολή ρουτίνα αυτού τού κόσμου, σαν ηλιαχτίδα πού διασχίζει τα σύννεφα. Το αναγνωρίζει ή ψυχή, παρηγορεί την καρδιά, μας κάνει να νιώθουμε ζωντανοί, και μας μεταμορφώνει εκ των έσω.
"Κύριε, καλόν εστίν ημάς ώδε είναι"! Ας γίνο­νταν δικά μας αυτά τά λόγια, ας γίνονταν απάντηση της ψυχής μας στό δώρο τού θείου φωτός, άς γινόταν η προσευχή μας προσευχή για τη μεταμόρφωση, για τη νίκη του φωτός! «Λάμψον και ημίν τοις αμαρτωλοίς το φως σου το αίδιον».




Πηγή: π. Αλέξανδρος Σμέμαν, «Εορτολόγιο- Ετήσιος Εκκλησιαστικός Κύκλος», εκδ. Ακρίτας σ.197-202