25/9/2014, Σχόλια των Πατέρων της Εκκλησίας για τον Μέγα Αλέξανδρο

Σχόλια των Πατέρων της Εκκλησίας για τον Μέγα Αλέξανδρο

Ο Πατέρες τς κκλησίας ναφέρονται συχν στν Μέγα λέξανδρο. γκωμιάζουν εμενέστατατὴ μοναδικ  προσωπικότητά του, χοντας βέβαια πάντοτε π’ ψιν τους τος παλαιότερούς τους λληνες στορικούς, ο ποοι κατέγραψαν, συχν μ λεπτομέρειες, τ γεγονότα τς κστρατείας το ξεπέραστου στρατηλάτη. 
παινον τν γνότητα κα τ σωφροσύνη του, τ φιλάνθρωπη, συχνά, συμπεριφορά του, τν τιμ πο, κατ κανόνα, πέδιδε στος φίλους του καὶ στ φιλία, τν ρνησή του ν πιστεύει στς συκοφαντίες, τν σεβασμό ποὺ δειχνε σ’ ατος πο το μπιστεύονταν κάποιο μυστικ κα τ μεγάλη σημασία πο πέδιδε στν χεμύθεια, τν σεβασμό του στν Θεό κα τν ναγνώριση τς δικς του δυναμίας, τ φιλοπατρία του, τν γάπη στος γονες κα στν δάσκαλό του, τν πολιτική κα στρατηγική του δεινότητα, τν παλληκαριά του, ποία νέπνεε θάρρος στος στρατιτες του, τ βαθύτατη κτίμησή του σ νθρώπους -κόμη κα λλης θνικότητος- πο διακρίνονταν γι τν ρετή, τ σοφία κα τν κάθε λογς ξιοσύνη τους.
παινον κόμη τν φιλοχρηματία του, τν ντιμότητα, τ δικαιοσύνη του.

γκωμιάζουν τν εστροφία του, τν ταχύτητα λήψης κα κτέλεσης κα τν πλέον δύσκολων ποφάσεων, τ ήττητό του στς μάχες, τν οκουμενικότητα τν ραμάτων του κα τν παγκόσμια π τς ποχς του, λλ κα σαεί, ναγνώρισή του, τ μεγαλοφροσύνη λλ κα τ μεγαλοψυχία του. Κα μαζ μ’ ατν γκωμιάζουν κα τ θνος τν Μακεδόνων πο τν
νέδειξε, τ ποο μως εναι λληνικό, καθς λέξανδρος εναι μν Μακεδν κα «τν Μακεδόνων βασιλεύς», λλ ν ταυτ, ς λλην, εναι κα «βασιλες τν λλήνων», πως, παραλλήλως κα μ τος δύο τίτλους, τν ποκαλον τόσο ο Πατέρες τς κκλησίας σο κα Παλαι Διαθήκη.

 γνότητά του
ναμφίβολα, γνότητα εναι  κορυφαία ρετή το νεαρο στρατηλάτη, μεγαλύτερη κόμη κα π ατν τ μοναδικ κα νυπέρβλητη νδρεία του. Τ εχαν πισημάνει ατ ο  ρχαοι συγγραφες, πως Πλούταρχος, ποος γράφει τι λοι θαύμαζαν τν λέξανδρο, γιατ εχε πιδείξει πι μεγάλη γνότητα πέναντι στς γυνακες τν Περσν παρ νδρεία πέναντι στος Πέρσες («ς πλείονα τας Περσν γυναιξ σωφροσύνην   Πέρσαις νδρείαν πιδεδειγμένον», «λέξανδρος» 30. 10-11). π κάθε πλευρ θική του καθαρότητα ταν  πανθομολογούμενη κα σο κι ν προσπαθήσουν ο κατήγοροί του δν θ βρον στς πηγς ρείσματα, γι ν στηρίξουν τς συκοφαντίες τους.  ρετ ατ το νεαρο νδρα μς κπλήσσει, ταν ναλογιζόμαστε τι στοςπροχριστιανικος χρόνους χι μόνο δ θεωρετο νηθικότητα ς μαρτία, λλ διέθετε κα τ δική της θεά. Μ. Βασίλειος μνημονεύει να περιστατικό πο τ ναφέρει τόσο ρριανός («λεξάνδρου νάβασις», 4,19,6) σο κα Πλούταρχος (Βίος λεξάνδρου 21κ. κα Περί λεξάνδρου τέχν. 6, 338de). Ο στρατιτες του παρουσίασαν νώπιόν του στ Σοσα τν αχμάλωτη οκογένεια το νικημένου Δαρείου. νάμεσα στ μέλη της ξεχώριζαν γι τν ξαιρετικ μορφιά τους σύζυγος κα ο θυγατέρες τοῦ Πέρση βασιλι. λέξανδρος τς σεβάστηκε («κατδέσθη») κα  ατς τόσο νεαρς νδρας -οτε τριάντα τν τότε, λλ κα κυρίαρχος το κόσμου-  δν πέτρεψε στν αυτό του οτε κν τ κεφάλι του κα τ μάτια του ν σηκώσει, γι ν δε τ πρόσωπό τους, γιατί θεώρησε πς εναι ντροπ γι’ ατν πο κατανίκησε τόσους νδρες ν νικηθε π  γυνακες  («ασχρόν εναι κρίνων τν νδρα λόντα γυναικν ττηθναι» [P.G. 31, 577]).
Τ θαυμαστ ατ περιστατικό τ  ξιστορον μ γκωμιαστικές κρίσεις γι τ σωφροσύνη το λέξανδρου κα λλοι Πατέρες· γιος Γρηγόριος Θεολόγος (P.G. 37, 738), γιος Μάξιμος μολογητής (P.G. 91, 741), σίδωρος Πηλουσιώτης (P.G. 78, 773), ερός Φώτιος (P.G. 102, 688 κα 103,1444).



 φιλανθρωπία του
γιος Γρηγόριος Θεολόγος ναφέρει τν ραία κείνη στιγμή, κατ τν ποία λέξανδρος μ μεγαλοψυχία χάρισε τ ζω στν ττημένο βασιλι τν νδν Προ· κα  προβαίνει στν κπληκτική παρατήρηση: «Κα ν ατ περιουσία το θαρρεν τ φιλάνθρωπον» (= φιλανθρωπία ταν κείνη πο χάριζε στν λέξανδρο τ παράμιλλο κα νεξάντλητο θάρρος του [P.G. 35, 565]).
Κι ταν μετ τν κατάληψη κάποιας πόλης Παρμενίων βλέποντάς τον σκεπτικ το συνέστησε ν μν τ λυπηθε, μς θυμίζει γιος Γρηγόριος Θεολόγος πς λέξανδρος το  πάντησε: «Γνώρισμά σου, Παρμενίων, εναι μότητα. Δικό μου μως γνώρισμα εναι πραότητα κα πιθυμία μου ν μ διατρέξει κίνδυνο  νικημένη πολιτεία» («σο μν γάρ στιν μότης, τ δ προν μόν, φυγεν τε τν πόλιν τος κινδύνους» [P.G. 37, 813]).
Μ τν δια φιλάνθρωπη διάθεση λευθέρωσε, πως γράφει σίδωρος Πηλουσιώτης, τος αχμαλώτους τν Σάρδεων, κανοποιώντας τ ατημα το χρηστο κα περιφρονητο τν
χρημάτων
θηναίου πολιτικο Φωκίωνα (P.G. 78, 589).
Κι πως διασώζει ερς Φώτιος, σπάνια βρισκόταν μέρα κατ τν ποία δν εχε εεργετήσει κάποιον νθρωπο.
ν μως κάποτε τύχαινε ν το συμβε ατό, λεγε περίλυπος:«Σήμερον οκ βασίλευσα» (P.G. 102, 933).



Τιμ στος φίλους
γιος Γρηγόριος Νύσσης γράφει πώς ο σοφο θαυμάζουν τν βασιλι τν Μακεδόνων πρωτίστως γι τ πόφθεγμά του: « θησαυρός μου εναι ο φίλοι μου» («τν θησαυρν ν τος φίλοις χειν» [P.G. 46, 1037]). Τν διο σοφ λόγο ποδίδει στν λέξανδρο κα γιος Μάξιμος μολογητής: «Κάποιος ρώτησε τν λέξανδρο: Πο τος χεις τος θησαυρούς σου; Κι κενος δειξε τος φίλους του κα πάντησε: Σ’ ατος δ [ν τούτοις]» (P.G. 91, 764).
γιος Γρηγόριος Παλαμς πευθυνόμενος σ δύο φιλοσόφους διηγεται πώς, ταν κάποτε νας αχμάλωτος δωσε μι πολύ χρήσιμη συμβουλή στν λέξανδρο, Μακεδόνας βασιλις πάκουσε εχαρίστως («πήκουσε τ αχμαλώτ»). Κι χι μόνον ατό, λλ κα συγκαταρίθμησε τν νθρωπο ατόν μεταξύ τν φίλων του («τν εσηγησάμενον μετ τν φιλούντων ρίθμησε») παρ τ γεγονς τι ταν κα αχμάλωτός του κα μόρφωτος (Ε.Π.Ε. 8, 468-9).


Προσοχ στος συκοφάντες
Μ. Βασίλειος συνιστ:
«ταν κομε συκοφαντίες σ βάροςκάποιου, ν κάνουμε ατ πο κανε λέξανδρος: ν τς κομε μ τ να ατί μονάχα κα τ λλο ν τ κρατομε λεύθερο, στε ν’ κούσουμε  μ’ κενο σα θ μς πε ατς πο συκοφαντεται» («τν τέραν τν κον κεραίαν ταμιευσόμεθα τ διαβαλλομέν» [P.G. 32, 296]). Τν δια συμβουλ δίνει κα ερς Φώτιος σ πιστολή του πρς τν κόμητα λέξανδρο (P.G. 102, 957).



χεμύθεια
γιος Μάξιμος μολογητς παραθέτει τν κόλουθη  ρήση το λέξανδρου: «ποιος ποσχέθηκε πς θ φυλάξει κάποιο μυστικ κα δν τ φύλαξε, λλ τ φανέρωσε, εναι δικος πολύ κρατής («δικός στιν κρατής γαν»).
Α
τός πο τ φανέρωσε, γι ν εσπράξει κάποιο κέρδος, εναι δικος. Ατς πάλι πο τ φανέρωσε χωρς κάποιο φελος εναι κρατής. Κα ο δύο εναι ξ σου κακοί («σως δέ γ’ εσν μφότεροι κακοί» [P.G. 91, 848]).


Φορολογία
πίκαιρος λλ κα διαχρονικς εναι κα παρακάτω λόγος το Μ. λέξανδρου. Τν διασώζει κα πάλι γιος Μάξιμος μολογητής: «ταν κάποιος πο δειχνε πς τν γαπ το επε· ο πόλεις σου μπορον ν πληρώνουν περισσότερους φόρους, λέξανδρος παρατήρησε· μισ τν κηπουρ πο βγάζει τ λαχανικά π τ ρίζα («κηπουρόν μισ τν κ ριζν κτέμνοντα τ λάχανα» (P.G. 91, 805)._


Αντί Επιλόγου
λέξανδρος φτασε τόσο μακρι μ τ νοημοσύνη του, τν προσωπικότητά του, τν πειθώ, λλ κα μ τ δύναμη τν πλων. Πρόβαλε τν λληνικ πολιτισμό, τν πάρξη το θείου, κα μ τ σκέψη του, τν διοφυΐα του, τ ραμά του, τν γάπη στ γνώση κα τ συνεχ καλλιέργειά της κατέκτησε λο τν κόσμο.
Μ σεβασμ στος διαφορετικος πολιτισμος κα λαος νωσε νθρώπους μ πρότυπο τν λληνικ πολιτισμ κα τ γλώσσα. Σεβάστηκε λους τος νθρώπους κα σεβασμς ατς σ συνδυασμ μ τν πειθώ του κέρδισε τόσα, σα δύσκολα θ μποροσε ν πιτύχει μ τέλειωτες μάχες.
Κατόρθωσε σα κανες λλος θνητς σ τόσο σύντομο χρονικ διάστημα, πως μάλιστα διος λεγε στος διοικητές του, «δν πιστεύω τι πάρχει ριο σ ναν νδρα μ διάθεση γι θλους».
Γι᾿ ατ δίκαια στορία κα ο λαο νόμασαν τν λέξανδρο Μέγα.





Πηγή: π. Χρήστος Κυριαζόπουλος, "Μέγας Αλέξανδρος, ο Βασιλεύς των Ελλήνων", Ενωμένη Ρωμηοσύνη, 2013, http://www.pentapostagma.gr/