Υποκλινόμαστε ευλαβικά στήν ιερή μνήμη τών πατέρων καί τών μητέρων μας
Τέκνα εν Κυρίω αγαπητά,
Η απόδοση τής οφειλομένης τιμής στή μνήμη τους εφέτος συμπίπτει μάλιστα μέ τή συμπλήρωση εκατό ετών από τή Μικρασιατική Καταστροφή τού 1922.
Γίνεται, επομένως, γιά όλους μας η ημέρα αυτή αφορμή περισυλλογής, στοχασμού καί δημιουργικού προβληματισμού, καθώς καλούμαστε νά διδαχθούμε από τή γενναία στάση τών Αγίων εθνοϊερομαρτύρων, νά αναδείξουμε τόν Ελληνορθόδοξο Πολιτισμό τής Μικράς Ασίας, τού Πόντου καί τής Ανατολικής Θράκης καί νά θαυμάσουμε τή θέληση γιά πρόοδο καί αναδημιουργία, τήν οποία επέδειξαν οι πρόσφυγες τού 19221924 μέ τόν ερχομό τους στήν κυρίως Ελλάδα.
Τιμούμε σήμερα κατά πρώτον τόν Άγιο εθνοϊερομάρτυρα Χρυσόστομο Σμύρνης, ο οποίος υπηρέτησε μέ αφοσίωση καί αυταπάρνηση τήν Εκκλησία καί τό Γένος, αρχικά ως Μητροπολίτης Δράμας καί Ζιχνών καί ύστερα ως Μητροπολίτης Σμύρνης.
Συχνά τού προτάθηκε νά διαφύγει, αλλά η σταθερή απάντησή του ήταν: «η θέση μου είναι κοντά στό ποίμνιό μου».
Παρέμεινε έτσι μέχρι τέλους στόν τόπο τού καθήκοντος καί τού μαρτυρίου γιά νά στηρίξει τό ποίμνιό του, φανείς «πιστός άχρι θανάτου», όπως συμβουλεύει ο Θεός τόν άγγελο (επίσκοπο) τής Εκκλησίας τής Σμύρνης στήν Αποκάλυψη τού Ιωάννου (Β/ 10).
Τελικώς κατακρεουργήθηκε από τόν μαινόμενο τουρκικό όχλο καί τό πάντιμο λείψανό του δέν βρέθηκε ποτέ.
Επίσης, τιμούμε τίς αγιασμένες καί μαρτυρικές μορφές τών Μητροπολιτών Ικονίου Προκοπίου, Μοσχονησίων Αμβροσίου καί Κυδωνιών Γρηγορίου.
Τιμούμε σήμερα τούς Αγίους εθνοϊερομάρτυρες τού Ποντιακού Αγώνα, όπως τόν Επίσκοπο Ζήλων Ευθύμιο καί τόν Αρχιμανδρίτη Πλάτωνα Αϊβαζίδη. Τιμούμε τόν Αρχιμανδρίτη Ιάκωβο Αρχαντζικάκη, τόν οποίον πετάλωσαν καί σταύρωσαν οι διώκτες του στόν Βουτζά, προάστειο τής Σμύρνης.
Πεντακόσιοι καί πλέον Έλληνες Ορθόδοξοι κληρικοί μαρτύρησαν γιά τήν Πίστη καί τήν Πατρίδα στήν αιματοβαμμένη γή τής Μικρασίας καί τού Πόντου.
Συγχρόνως, αναδεικνύουμε καί προβάλλουμε τήν ιστορική μνήμη καί τήν αλήθεια, η οποία ελευθερώνει.
Γιά νά γνωρίζουν οι νεώτερες γενιές ότι επί πολλούς αιώνες η ευρύτερη Μικρά Ασία, από τό Αιγαίο έως τόν Ευφράτη καί από τόν Εύξεινο Πόντο μέχρι τή θάλασσα τής Κιλικίας, υπήρξε λίκνο Ελληνικού Πολιτισμού καί Ορθόδοξης Χριστιανικής Παραδόσεως.
Μνημονεύουμε ενδεικτικώς τούς αρχαίους Ίωνες φιλοσόφους, τίς περιοδείες τού Αποστόλου Παύλου στή Μικρά Ασία, τίς Οικουμενικές Συνόδους, τούς Αγίους πού έζησαν, δίδαξαν ή καί μαρτύρησαν εκεί, τούς Καππαδόκες Πατέρες, τίς Αυτοκρατορίες τής Νίκαιας καί τής Τραπεζούντας, τά ελληνικά σχολεία τού 18ου καί 19ου αιώνα στή Σμύρνη καί σέ άλλες πόλεις.
Συγκλονίζει ασφαλώς η Γενοκτονία τού Ελληνισμού τής Ανατολής, η οποία άρχισε τό 1914 καί ολοκληρώθηκε τό 1923.
Δέν ήταν μία απάντηση τών Τούρκων στήν αποβίβαση τού Ελληνικού Στρατού στίς 2 Μαίου 1919.
Ήταν μία προσχεδιασμένη από τούς Νεοτούρκους γενοκτονία γιά νά εκκαθαρισθεί η περιοχή τής τότε Οθωμανικής Αυτοκρατορίας από τίς Χριστιανικές κοινότητες καί κυρίως τούς Έλληνες καί τούς Αρμενίους.
Είναι πραγματικά πολυάριθμοι οι Έλληνες πού ξεριζώθηκαν από τά αγιασμένα καί πατρογονικά χώματα τής καθ ημάς Ανατολής. Όμως, ποτέ δέν απελπίσθηκαν.
Ήλπισαν καί εργάσθηκαν γιά μία νέα αρχή καί ένα καλύτερο μέλλον μέ πίστη στόν Θεό καί τά κατάφεραν.
Αντλούμε διδάγματα από τή Χριστιανική ευλάβεια, τήν εργατικότητα καί τή διάθεση αναγεννήσεως, τίς οποίες επέδειξαν οι αδελφοί μας Ορθόδοξοι Έλληνες, οι οποίοι ήλθαν ως πρόσφυγες από όλα τά σημεία τής Μικράς Ασίας, τού Πόντου καί τής Ανατολικής Θράκης.
Τούς τιμούμε διότι συνέβαλαν δημιουργικά στή διαμόρφωση τής Νεοελληνικής κοινωνίας.
Τούς ευχαριστούμε διότι έφεραν μαζί τους λείψανα Αγίων, όπως τού Αγίου Ιωάννου τού Ρώσσου στό Νέο Προκόπιο Ευβοίας, καί θαυματουργές ιερές εικόνες, όπως τής Παναγίας Σουμελά, μεταδίδοντας «οσμήν ευωδίας πνευματικής» στή μητέρα πατρίδα.
Θυμόμαστε τά γεγονότα χωρίς εκδικητικότητα, χωρίς φανατισμό. Διδάσκουμε τήν Ιστορία γιά νά μήν επαναληφθεί οποιαδήποτε γενοκτονία.
Μιλούμε στά παιδιά μας γιά τίς συνέπειες τού Διχασμού καί τής Διχόνοιας, προσευχόμαστε καί εργαζόμαστε γιά νά υπάρχει εθνική ομοψυχία.
Σέ αυτήν τήν επέτειο, επικαλούμαστε τίς πρεσβείες τών Αγίων τής Μικρασίας, από τού Αγίου Πολυκάρπου Σμύρνης τού 2ου αιώνα μέχρι τού Αγίου Χρυσοστόμου Σμύρνης. Υποκλινόμαστε ευλαβικά στήν ιερή μνήμη τών πατέρων καί τών μητέρων μας, πού θανατώθηκαν ή εξαναγκάσθηκαν νά πάρουν τόν δρόμο τής προσφυγιάς κατά τή διάρκεια τής Γενοκτονίας τού Ελληνισμού.
Άς είναι αιωνία η μνήμη τών εκατοντάδων χιλιάδων φονευθέντων καί εκτοπισθέντων, αγνοουμένων καί ξεριζωμένων προγόνων μας.
Άς αναπαύει Κύριος ο Θεός καί τίς ψυχές τών στρατιωτών μας, πού έπεσαν ηρωϊκώς μαχόμενοι κατά τή Μικρασιατική Εκστρατεία τού 1919 -1922.
Μετά πατρικών ευχών καί αγάπης
Η Ιερά Σύνοδος τη Εκκλησίας της Ελλάδος