Αντικαταστήστε την απληστία με την αγάπη και το κάθετί θ’ αποκατασταθεί
Παρ’ όλα αυτά δεν τα βάζω με την μηχανή ό,τι κι αν είναι, αλλά με το παραλήρημα που προκαλεί. Δικαιολογούν αυτόν τον τρελό ενθουσιασμό λέγοντας πως η μηχανή εξοικονομεί χέρια. Αλ’ αυτό γίνεται σε τέτοια κλίμακα που χιλιάδες άνθρωποι χάνουν τη θέση τους και ξαναβρίσκονται στο δρόμο, όπου δεν τους μένει πια παρά να πεθάνουν από πείνα. Εύχομαι να εξοικονομήσουν χρόνο και εργασία, όχι για ένα μέρος της ανθρωπότητας αλλά για όλους. Είναι όμορφο να βλέπουμε τα πλούτη να συσσωρεύονται, αλλά για όφελος όλων κι όχι μονάχα μερικών. Η μηχανή, σήμερα, βοηθάει πολύ λίγους ανθρώπους, και ζημιώνει εκατομμύρια άλλους. Η κρυμμένη δικαιοδοσία όλης αυτής της εξέλιξης δεν είναι η φιλανθρωπική ιδέα να θελήσουν να ελαττώσουν τον κόπο των εργαζομένων, αλλ’ απλώς το θέλγητρο του κέρδους. Ενάντια σ’ αυτήν την κατάσταση αγωνίζομαι μ’ όλες μου τις δυνάμεις.
Πριν από κάθε άλλη σκέψη, πρέπει να εξετάσουμε τον ανθρώπινο παράγοντα. Δεν πρέπει η μηχανή να οδηγήσει στην ατροφία των μελών μας. Αντί όμως για αυτό, υπάρχει περίπτωση όπου η μηχανή παρεμβαίνει ευεργετικά. Πάρτε το παράδειγμα της ραπτομηχανής Singer. Είναι ένα από τα σπάνια χρήσιμα πράγματα που εφευρέθηκαν. Εξάλλου, η γέννηση αυτής της μηχανής έχει τον θρύλο της. Βλέποντας την γυναίκα του να κουράζεται στις σκληρές δουλειές του ραψίματος και να ράβει με τα χέρια της, ο Singer αποφάσισε να εφεύρει την ραπτομηχανή. Το έκαμε πολύ απλά, από αγάπη για την γυναίκα του και για να την απαλλάξει από ανώφελο κόπο. Όμως δεν βοήθησε μονάχα αυτήν, βοήθησε κι όλες τις άλλες που εν συνεχεία αγόρασαν ραπτομηχανή.
Αυτό που εύχομαι είναι μια αλλαγή στους όρους εργασίας. Πρέπει να βάλουμε τέρμα σ’ αυτή την παράφορη διαδρομή που οδηγεί στην απόκτηση περισσοτέρων πάντα χρημάτων. Ο εργάτης πρέπει να εξασφαλιστεί όχι μοναχά μ’ ένα μισθό που θα του επιτρέπει να ζει, αλλά και με καθημερινή εργασία που δε θα ‘ναι επάγγελμα σκλάβου. Μ’ αυτούς τους όρος η μηχανή θα συντελέσει να υπηρετήσει το ίδιο και τον άνθρωπο, που της εξασφαλίζει τη λειτουργία, και το κράτος ή τον ιδιοκτήτη. Τότε αυτή η τρελή διαδρομή θα σταματήσει και, όπως ήδη το είπα, θα φτάσουμε σ’ αυτό το ιδανικό, να γίνουν ελκυστικοί οι όροι εργασίας. Το παράδειγμα της ραπτομηχανής είναι ένα από τις εξαιρέσεις που σκέφτομαι∙ αυτή η εφεύρεση είχε στο βάθος την αγάπη για ελατήριο. Κι αυτό αξίζει.
Το μόνο σημείο που πρέπει να προσέξουμε είναι η εξυπηρέτηση του ανθρώπου. Είν’ όμορφο να θέλουμε να απαλλάξουμε τον εργαζόμενο από τον κόπο, με τον όρο πως αυτή η αναζήτηση θα ‘ναι τίμια και φιλάνθρωπη, αντί να ανταποκρίνεται στο θέλγητρο του κέρδους. Αντικαταστήστε την απληστία με την αγάπη και το κάθετί θ’ αποκατασταθεί.
Πηγή: Μαχάτμα Γκάντι, Μετάφραση: Αντιγόνη Χατζηθεοδώρου, «Θεμέλιο στην έκθεση ιδεών»