26/02/2013, To χάρισμα των οραμάτων


Το χάρισμα των οραμάτων



Εξαιρετικά εντυπωσιακό είναι το χάρισμα των οραμάτων. Είναι όμως και φοβερά επικίνδυνο, γιατί αρκετοί υψηλοφρόνησαν με αληθινά και πολλοί παραπλανήθηκαν με απατηλά οράματα. Γι’ αυτό σπανίζει συγκριτικά με άλλα χαρίσματα του Αγίου Πνεύματος. Αφθονεί κυρίως στους βίους των προφητών με τη μορφή «οράσεων», και στα συναξάρια των δια Χριστόν σαλών αγίων, που τους εξασφάλιζε η «άπτωτη» ταπείνωσις και εξουδένωσις, την οποία συστηματικά καλλιεργούσαν.
Τα οράματα δεν αποτελούσαν πάντοτε σημείο ή συστατικό της αγιότητος του «ορώντος». Έτσι έχουμε, σαν έμπρακτες βέβαια περιπτώσεις, τα θεία ενύπνια του Φαραώ, του Ναβουχοδονόσορος, του Αβιμέλεχ…  Συναντούμε ακόμη εκφοβιστικές συναντήσεις Αγίων, π.χ. σε βαρβάρους που πολιορκούσαν χριστιανικές πόλεις. Το Πνεύμα του Θεού,  «όπου θέλει πνεί» και χρησιμοποιεί ποικίλους τρόπους για τη σωτηρία του λαού του και την οικοδομή της Εκκλησίας.
Τα οράματα ανάλογα με τον τρόπο που εκδηλώνονται, μπορούμε να τα κατατάξουμε: α) σε ενύπνια, β) σε «εν εκστάσει» και γ) σε οφθαλμοφανή. Η εξοχώτερη όμως μορφή οράματος είναι αυτή που περιγράφεται στην Αγία Γραφή και που ο Θεός, ομιλεί στον προφήτη Μωυσή «στόμα κατά στόμα, εν είδει και ού δι’ αινιγμάτων… ως ει τις λαλήσει προς τον εαυτού φίλον».
Τα οράματα που προέρχονται από τον Θεό έχουν κατά τους μυστικούς Πατέρες τα εξής χαρακτηριστικά σαν αποδεικτικά της γνησιότητος τους:
1.       Δεν επιζητούνται από τον άνθρωπο, αλλά συμβαίνουν απρόοπτα, όταν ο Θεός θελήσει. Ο άγιος από βαθιά ταπείνωση δεν τα επιδιώκει ποτέ.
2.       Συμβαίνουν αθόρυβα και ήσυχα. Συγκλονίζουν βέβαια την ψυχή, αλλά σύντομα την ειρηνεύουν και τη γεμίζουν ανείπωτη χαρά, θάρρος και αγάπη.
3.       Αφήνουν έντονη γλυκύτητα και ζωηρή επιθυμία για την κατάκτηση της πνευματικής τελειότητος.
Οι ίδιοι πατέρες επισημαίνουν επίσης τα χαρακτηριστικά των οραμάτων που προέρχονται από τον διάβολο:
1.       Δημιουργούν ταραχή και θόρυβο.
2.       Γεννούν στην ψυχή οίησι, μίσος, ακηδία και φόβο.
3.       Ψυχραίνουν τον ζήλο για την αρετή και προκαλούν πνευματική ακαταστασία.
Ο νους του ανθρώπου έχει την ικανότητα εύκολα να σχηματίζει εικόνες. Κατά τον όσιο Γρηγόριο τον Σιναϊτη «ραδίως μορφάζειν δύναται». Η λειτουργία του δηλαδή εν προκειμένω είναι παραστατική. Στη σχέση του όμως με τον Θεό η νοητική αυτή λειτουργία είναι ανάγκη να ανασταλεί, σύμφωνα με την εντολή της Αγίας Γραφής «ού ποιήσεις σεαυτώ είδωλον» και των Αγίων Πατέρων «μη σχηματίσεις το θείον εν σεαυτώ».
Όταν ο άνθρωπος παραβεί την εντολή αυτή και δώσει μορφή και σχήμα στον άμορφο και άϋλο Θεό μέσα του, δίνει μια λαβή στον διάβολο να τον ρίξει στην πλάνη. Έτσι έχουμε μια περίπτωση δημιουργίας οραμάτων δαιμονικής προελεύσεως.
Εξ  άλλου ο διάβολος, με την ικανότητα που έχει να μετασχηματίζεται σε «άγγελο φωτός», παραπλανά συχνά τις κενόδοξες και απρόσεκτες ψυχές. Παρατηρείται τότε το θλιβερό και νοσηρό φαινόμενο μιας νοσηρής θρησκευτικότητας με υπεραπαραγωγή πλανεμένων και ασεβών οραμάτων, οπτασιών και εμφανίσεων, δήθεν του Χριστού, της Παναγίας, αγγέλων και αγίων. Τέτοια φαινόμενα συναντούμε στις οραματίστριες, τα μέντιουμ, τους μάγους, τους πνευματιστές, αλλά και σε πολλούς «ευσεβείς» χριστιανούς που εμπιστεύονται στο λογισμό τους και δεν συμβουλεύονται πνευματικούς.
Γι’ αυτό οι πατέρες μας εφιστούν την προσοχή στην αποδοχή των οραμάτων. Οι ίδιοι, όταν βρίσκονταν ενώπιον θαυμαστών αποκαλύψεων, στέκονταν πάντα διστακτικοί και έκαναν έντονη προσευχή προκειμένου να βεβαιωθούν για την πραγματική τους προέλευση. Πρόστρεχαν προπαντός με βαθιά ταπείνωση στη συμβουλή άλλων έμπειρων πνευματικών.
Είναι δείγμα απερισκεψίας και πνευματικής ανωριμότητας ο ζήλος και η επιθυμία ορισμένων, ακόμη και σοβαρών και ευλαβών κατά τα άλλα, πιστών για οράματα και αποκαλύψεις. Βρίσκονται εκ προϋποθέσεως σε λανθασμένο και επικίνδυνο θεολογικά χώρο.
«Είναι θλιβερό για μένα, λέει ο Μ. Παχώμιος, ν’ αφήσω το πένθος για τις αμαρτίες μου και να επιζητώ οράματα… Θέλεις να δεις σπουδαίο όραμα; Κοίταξε έναν άνθρωπο αγνό και ταπεινό! Τι μεγαλύτερο όραμα υπάρχει από το να δεις τον αόρατο Θεό να κατοικεί μέσα σε ορατό άνθρωπο;».
Ο Άγιος Ιππόλυτος μας διασώζει το πάθημα ενός επισκόπου του Πόντου, που ήταν βέβαια ευλαβής, έδινε όμως αδιάκριτη προσοχή στα όνειρα που έβλεπε. Έτσι θεωρώντας θείο όραμα ένα πλανεμένο όνειρο, διακήρυξε στους πιστούς ότι μετά ένα χρόνο θα γινόταν η μέλλουσα Κρίσις! Ο λαός άρχισε να κλαίει και να οδύρεται. Από τον φόβο του εγκατέλειψε ακαλλιέργητα τα χωράφια! Μόλις όμως συμπληρώθηκε ο χρόνος και δεν έγινε τίποτα, φανερώθηκε η πλάνη του επισκόπου και οι πιστοί σκανδαλίσθηκαν και αναγκάσθηκαν να ζητιανεύουν!
Παρόμοια στην εποχή μας διάφορες οραματίστριες ισχυρίζονται ότι δέχονται –παιδαριώδεις συνήθως- αποκαλύψεις, θριαμβολογούν για αυτές και δημιουργούν υστερικές εκδηλώσεις σε πλήθη αφελών.
Σε διαμετρική αντίθεση, κάποιος που αντίκρυσε την μορφή του Κυρίου, έκλεισε τα μάτια  και είπε:
-Εγώ δεν θέλω να δω τον Χριστό σ’ αυτόν εδώ τον κόσμο.
Και κάποιος άλλος είπε στον διάβολο, που του εμφανίσθηκε σαν αρχάγγελος Γαβριήλ.
-Πρόσεχε, μήπως κατά λάθος ήρθες σε εμένα. Εγώ που ζω στην αμαρτία είμαι ανάξιος να δω άγγελο του Θεού.
Ο Άγιος Διάδοχος, επίσκοπος Φωτικής, διδάσκει: «Είναι μεγάλη σύνεσις να μην αποδεχώμαστε καμμία απολύτως οπτασία… Κι αν κάποτε μας σταλεί από τον Θεό ένα όραμα, και δεν το αποδεχθούμε, δεν θα οργισθεί ο Κύριος μας για αυτό, επειδή ξέρει ότι φυλαγόμαστε έτσι από τις παγίδες των δαιμόνων».
Όσοι, αντίθετα, εύκολα αποδέχονται τα οράματα και πολύ περισσότερο, χωρίς σοβαρό πνευματικό λόγο τα διηγούνται στους άλλους, ας μην πλανώνται: Είναι πλανεμένοι.




Πηγή: «Χαρίσματα και Χαρισματούχοι» σ.9-13, εκδ. Ιεράς Μονής Παρακλήτου Ωρωπού Αττικής 2000