26/4/2021, Μεγάλη Δευτέρα

                                                         Μεγάλη Δευτέρα

Μεγάλη Δευτέρα - Βικιπαίδεια
Πρωί: Ακολουθία των ωρών, εσπερινός και προηγιασμένη Θεία Λειτουργία
     Στην ακολουθία του Εσπερινού ψάλλονται τα τροπάρια των αίνων της Μεγάλης Δευτέρας. Ακολουθεί η θεία Λειτουργία των Προηγιασμένων.
Πώς προέκυψε η θεία Λειτουργία των Προηγιασμένων;
     Η θεία Λειτουργία είναι γιορτή, έχει πανηγυρικό, χαρούμενο, αναστάσιμο χαρακτήρα. Γι’ αυτό και δεν τελείται την Μεγάλη Τεσσαρακοστή που έχει κατανυκτικό χαρακτήρα. Οι παλαιοί όμως Χριστιανοί, ένιωθαν την ανάγκη της συνεχούς και καθημερινής εἰ δυνατόν θείας κοινωνίας. Έτσι καθιερώθηκε η Λειτουργία των Προηγιασμένων Δώρων, για να μπορούν οι Χριστιανοί να κοινωνούν συχνότερα. Την Κυριακή ο ιερέας βγάζει εκτός από τον αρχικό «αμνό» και άλλους «αμνούς» ανάλογα με τις προγραμματισμένες λειτουργίες προηγιασμένων. Καθαγιάζονται και φυλάσσονται στο αρτοφόριο. Κατά τη διάρκεια της Λειτουργίας, ο ιερέας μεταφέρει τον «προηγιασμένο» άρτο και κοινωνεί τους πιστούς. Με τη Λειτουργία των Προηγιασμένων Δώρων, διαφαίνεται η διάθεση της Εκκλησίας για την κάλυψη των πνευματικών αναγκών των μελών της. Η θεία Ευχαριστία, ως το κατεξοχήν σημείο για τη ζωή των πιστών, ενώ η έλλειψή της, χαλαρώνει τον δεσμό των πιστών με την ευχαριστιακή σύναξη. Αυτό λοιπόν, το κενό καλύπτει η θεία Λειτουργία των Προηγιασμένων Δώρων.


Βράδυ: Όρθρος Μεγάλης Τρίτης
Στο συναξάρι της ημέρας διαβάζουμε:
«Τῇ Ἁγίᾳ καί Μεγάλῃ Τρίτῃ τῆς τῶν δέκα παρθένων παραβολῆς, τῆς ἐκ τοῦ ἱεροῦ Εὐαγγελίου, μνείαν ποιούμεθα».
     Δηλαδή, κατά την Αγία και Μεγάλη Τρίτη θυμούμαστε από το ιερό Ευαγγέλιο την παραβολή των δέκα Παρθένων.
     Η Μεγάλη Τρίτη είναι γεμάτη νοσταλγία και προσμονή. Τα τροπάρια αναφέρονται κυρίως στην παραβολή των δέκα Παρθένων, των ταλάντων, του τέλους του κόσμου και της κρίσης. Η παραβολή των δέκα Παρθένων πιάνει τον μεγαλύτερο χώρο. Η προσδοκία του νυμφίου, ο ύπνος, η αγωνία των μωρών παρθένων, η χαρά των φρονίμων, η μεγαλοπρεπής πομπή, ο γάμος, αποτελούν παραβολικές παραστάσεις της ολόλαμπρης βασιλείας του Μεσσία.
     «Μή μείνωμεν ἔξω τοῦ νυμφῶνος Χριστοῦ». Αυτό είναι το μήνυμα της σημερινής μέρας. Η συνάντηση με τον Χριστό δεν είναι απροϋπόθετη. Χρειάζεται πάνω απ’όλα εγρήγορση, ετοιμότητα ψυχής, νήψη καρδιάς, προετοιμασία, μετάνοια.
     Ο Χριστός ζητά από μας μια συγκεκριμένη στάση ζωής που θεμελιώνεται πάνω στη διαρκή εγρήγορση. Χωρίς αυτήν ο άνθρωπος βρίσκεται μακριά από το Χριστό ό,τι κι αν ο ίδιος νομίζει. Γι’αυτό και η Εκκλησία, σοφά ενεργώντας, προβάλλει σήμερα ως πρότυπα τις φρόνιμες παρθένες, οι οποίες προνόησαν για τα αναγκαία και δεν αφέθηκαν όπως οι μωρές στην αμέλεια, την αναβλητικότητα και την αδιαφορία.
     Ύμνοι που ξεχωρίζουν είναι:
     «Τήν ὥραν, ψυχή, τοῦ τέλους ἐννοήσασα καί την ἐκκοπήν τῆς συκῆς δειλιάσασα, τό δοθέν σοι ταλάντον, φιλοπόνως ἔργασαι, ταλαίπωρε, γρηγοροῦσα και κράζουσα. Μή μείνωμεν ἔξω τοῦ νυμφῶνος Χριστοῦ».
     Την ώρα του τέλους σου, ψυχή, έχοντας με φιλοπονία το χάρισμα, που σου δόθηκε, ταλαίπωρη ψυχή μου. Ενώ δε θα επαγρυπνείς και θα φωνάζεις δυνατά: Ας μη μείνουμε έξω από το Νυμφώνα του Χριστού.
     «Τί ρᾳθυμεῖς, ἀθλία ψυχή μου; Τί φαντάζῃ ἀκαίρως μερίμνας ἀφελεῖς; Τί ἀσχολεῖ πρός τά ρέοντα; Ἐσχάτη ὥρα ἐστίν ἀπ’ἄρτι, και χωρίζεσθαι μέλλομεν τῶν ἐνταῦθα· ἕως καιρόν κεκτημένη, ἀνάνηψον κράζουσα. Ἡμάρτηκά σοι, Σωτήρ μου· μή ἐκκόψῃς με, ὥσπερ τήν ἄκαρπον συκῆν, ἀλλ’ὡς εὔσπλαγχνος, Χριστέ, κατοικτείρησον, φόβῳ κραυγάζουσαν· Μή μείνωμεν ἔξω τοῦ νυμφῶνος Χριστοῦ».
     Γιατί αδιαφορείς ταλαίπωρη ψυχή μου; Γιατί επεξεργάζεσαι με τη φαντασία σου ανόητες και μάταιες μέριμνες; Γιατί καταγίνεσαι με τρεχούμενα και παροδικά πράγματα; Σε λίγο καταφθάνει η τελευταία ώρα και πρόκειται να χωρισθούμε από τα γήινα. Μέχρις ότου έχεις καιρό, σύνελθε και φώναξε δυνατά: Αμάρτησα σε Σένα, Σωτήρα μου· μη με αποκόψεις, όπως ακριβώς την άκαρπη συκιά, αλλά ως εύσπλαχνος, Χριστέ, λυπήσου με θερμά, ενώ θα φωνάζω δυνατά από φόβο: Ας μη μείνουμε έξω από το Νυμφώνα του Χριστού.
     «Ἐν ταῖς λαμπρότησι τῶν ἁγίων σου, πῶς εἰσελεύσομαι ὁ ἀνάξιος; Ἐάν γάρ τολμήσω συνεισελθεῖν εἰς τόν νυμφῶνα, ὁ χιτών μέ ἐλέγχει, ὅτι οὐκ ἔστι τοῦ γάμου, καί δέσμιος ἐκβαλοῦμαι ὑπό τῶν ἀγγέλων· καθάρισον, Κύριε, τον ρύπον τῆς ψυχῆς μου, καί σῶσον με ὡς φιλάνθρωπος».
     Στη λαμπρή  ακτινοβολία των Αγίων Σου, πώς να εισέλθω εγώ, ο ανάξιος; Αν αποτολμήσω κι εγώ να εισέλθω στο νυμφώνα (=δωμάτιο γάμων), το ψυχικό μου ένδυμα με ελέγχει, γιατί δεν είναι κατάλληλο για το γάμο και αμέσως θα πεταχτώ έξω δεμένος από τους Αγγέλους. Καθάρισε, Κύριε, τις ακαθαρσίες της ψυχής μου και σώσε με, ως Φιλάνθρωπος.